„Het grote boze verhaal”, zo noemt de raadsman van mestverwerker Arthur S. (46) in zijn pleidooi voor de rechtbank in Amsterdam de verwijten die het Openbaar Ministerie maakt aan zijn cliënt. „Het zou hier gaan om een mestzaak van ongekende omvang, met kwade bedoelingen opgezet door een internationale, criminele boevenbende.” Volgens de raadsman behoeven de feiten forse nuancering. Hij pleit daarom voor vrijspraak.

S. wordt ervan verdacht op grote schaal met mest te hebben gefraudeerd en facturen en handelsdocumenten te hebben vervalst. Het OM heeft tegen S. een jaar cel geëist en 1,5 miljoen euro ontneming. Ook mag hij drie jaar geen leidinggevende functie in een transport- of mestverwerkingsbedrijf uitoefenen. Tegen het bedrijf van S., de grote mestverwerker Stassen Mestrecycling en Transport uit Born, is een boete van 160.000 euro geëist.

Hoogste straf

De Limburger krijgt - als het aan de aanklagers ligt - de hoogste straf in de zaak met achttien medeverdachten. Tegen een tweede hoofdverdachte - Ariaen van de G. (45), een biogasproducent uit Bunschoten die driekwart van het dorp van groengas voorziet - is negen maanden cel geëist en een ontneming van 260.000 euro. In totaal hebben de afgelopen week negentien verdachten, de hele keten van afvalverwerkers, transporteurs, boeren en biogasproducenten, terechtgestaan wegens betrokkenheid bij grootschalige mestfraude tussen 2010 en 2016.

Volgens het OM is S. met zijn bedrijf de spil in de mestfraudezaak, waaraan vijf jaar onderzoek vooraf is gegaan. Na een anonieme tip in 2015, waarbij namen en bedragen werden genoemd, heeft het OM alles uit de kast getrokken om de mestfraude aan te tonen. De administratie van alle bedrijven in de keten is tegen het licht gehouden, vrachtwagens werden gepeild, de mest en ladingen bemonsterd en geanalyseerd.

Lees ook: Onderzoek: in Nederland wordt met duizelingwekkende hoeveelheden mest gefraudeerd

Verboden

Het OM meent dat de biogasproducent zogenoemd digestaat (het afvalproduct na vergisting van dierlijke resten waardoor biogas wordt opgewekt) zou hebben opgeslagen bij verschillende boeren, om het daarna uit te rijden over het land. Dat is in Nederland verboden vanwege het gevaar voor de volksgezondheid door de aanwezigheid van zware metalen in digestaat. Volgens het OM is financieel gewin het motief voor de fraude.

Een ander deel van het digestaat, zo het OM, is naar Duitsland geëxporteerd. Waarbij het goedje eerst zou zijn opgeslagen om vervolgens te worden ‘omgekat’ tot varkensmest en te worden verkocht in Duitsland. Reuver en Posterholt, vlak aan de Duitse grens, hebben een belangrijke rol gespeeld als doorvoerhaven van de illegale mesthandel. Daarbij is volgens de aanklagers gebruikgemaakt van valse handelspapieren en facturen. S. regelde de afvoer van digestaat, maar ontkent dat sprake is van omkatten.

De Bunschoter biogasproducent Van de G. zocht in 2010 contact met S. omdat het bedrijf zijn overschot aan digestaat kwijt moest: „S. heeft een gecertificeerd bedrijf, daar vroeg de NVWA om.” Bovendien had S. de contacten in Duitsland. Na onderzoek van S. bleek dat er geen vergunning nodig was om digestaat naar Duitsland te exporteren.

Vrijspraak

De raadsman van S. pleit voor vrijspraak. Zijn cliënt heeft alles volgens het boekje en met toestemming van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit gedaan, betoogt hij. S. erkent overigens dat er mest werd opgeslagen in Reuver en Posterholt. Dat moest, omdat de mest niet altijd direct naar Duitsland kon worden getransporteerd. Volgens de raadsman heeft dat te maken met het uitrijseizoen van mest en het rijtijdenbesluit en niets met omkatten, zoals het OM stelt. Ook stelt hij dat alle administratie transparant is geweest.

De rechtbank neemt bijna twee maanden de tijd om tot een uitspraak te komen op 6 december.