Dat melden bronnen over de uitwerking van een speciaal aanvalsplan om de torenhoge energierekening te bestrijden. Woensdag doet voorzitter Ursula von der Leyen de exacte details uit de doeken.

Het dagelijks EU-bestuur wil vooral fors inzetten op minder stroomverbruik. Daarbij kijkt Brussel in het bijzonder naar consumenten. Lidstaten zouden campagnes moeten inzetten om te zorgen dat huishoudens zuiniger aan gaan doen.

Piekuren

Concreet wil Brussel dat iedereen 10 procent elektriciteit gaat besparen tussen nu en komend voorjaar. Tijdens piekuren moet dat minimaal 5 procent worden. Zo’n moment is er aan het begin van de avond. We komen dan massaal thuis van werk en slurpen energie door allemaal tegelijk televisies, wasmachines en te kokkerellen.

Dat is volgens de Brusselse energiedeskundigen een moment dat er extra gas nodig is om centrales meer stroom te laten produceren. Meer gasverbruik drijft de prijzen omhoog. Niet alleen naar huishoudens wordt gekeken. Ook bedrijven en de overheid zelf moet een steentje bijdragen. In Den Haag branden op veel ministeries in de avond veel lampen: is dat wel nodig?

Afromen

Een ander onorthodox plan stelt voor om de torenhoge winsten bij groene energieproducenten afromen via een soort wind fall tax. Deze bedrijven berekenen door de spelregels van de energiemarkt een stroomprijs die omhoog is gestuwd door de gasprijs, terwijl ze helemaal geen gas gebruiken voor opwekken van elektriciteit.

Waarschijnlijk komt er een prijsplafond van 180 euro per megawattuur. Het bedrag boven dit maximum zou dan naar lidstaten gaan om te herverdelen onder slachtoffers van de hoge energienota. De maatregel zou in de hele EU tot 117 miljard euro opleveren.

Eerder ging het bedrag van 200 euro/MWh rond, maar een aantal lidstaten vonden dat vrijdag tijdens een extra beraad van EU-energieministers nog niet ver genoeg gaan. Voor Nederland is het een lastige maatregel: de belastingdienst kan het waarschijnlijk weer niet aan.

Solidariteitsbijdrage

Voor olie- en gasbedrijven die heel erg goed draaien tijdens de energiecrisis wil Brussel een ‘solidariteitsbijdrage’ vragen. Het zou gaan om eenmalige belasting aan lidstaten van 33 procent, als de winst 20 procent hoger is dan de laatste drie jaar. Ook deze buit moet worden gebruikt om huishoudens en ondernemers te compenseren.

Lees ook: Energieleveranciers beperken mogelijkheid om termijnbedrag te verlagen

Brussel kijkt verder nog dieper naar een prijsplafond voor gas. Over alle maatregelen zal nog flink wat discussie plaatsvinden met de lidstaten. Die hebben op veel dossiers het laatste woord. Een flinke club landen heeft al laten weten geen brood te zien in een verplichte energiebesparing. Nederland is als een van de laatste EU-landen zeer negatief over ingrijpen in de energiemarkt.

Haast

Toch willen de lidstaten haast maken met een Europees noodpakket. In veel landen is de ernst van de koopkrachtpijn het belangrijkste onderwerp op de politieke agenda. Op 30 september is er spoedberaad van EU-energieministers. Of het ondanks de verdeeldheid lukt om dan al knopen door te hakken zal nog moeten blijken.