De mega-investering van 4 miljard in de infrastructuur voor het openbaar vervoer, 2,7 miljard euro in de auto en 780 miljoen in de fiets is noodzakelijk om de 400.000 huizen die tot en met 2030 moeten worden gebouwd in afgelegen gebieden te kunnen bereiken.

Een deel van het geld gaat naar grote infrastructurele projecten, en een deel naar het versnellen van gemeentelijke en provinciale mobiliteitsmaatregelen bij nieuwe woningbouwprojecten. Er zijn veel onzekerheden over de haalbaarheid van de plannen, onder andere vanwege stikstof.

„Nieuwbouw en bestaande woningen moeten goed bereikbaar zijn. Daarbij is een rotonde of een verbindingsweg in je eigen buurt erg belangrijk om fijn te kunnen wonen en daarom investeren we daarin. Maar ook goede doorstroming op de ringen rond grote steden en snelwegen, zodat je daar en ook op de wegen eromheen kunt doorrijden. Dit is van groot economisch belang en zorgt dat de supermarkt kan worden bevoorraad”, zegt minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat).

Buiten de Randstad

Staatssecretaris Vivianne Heijnen, op het ministerie onder meer verantwoordelijk voor het spoor, is tevreden met het grote deel van de miljarden die naar het openbaar vervoer gaan. „Hiermee zorgen we dat door heel het land woningen op een duurzame manier bereikbaar worden”, zegt de CDA-bewindsvrouw. „We kiezen niet alleen voor investeringen in de Randstad, maar juist ook in de regio. Zo zorgen we er bijvoorbeeld voor dat scholieren en studenten vanuit de Achterhoek met de trein makkelijker en sneller bij hun opleiding in Arnhem kunnen komen en maken we een nieuwe woonwijk in Groningen goed bereikbaar met het openbaar vervoer.”

In de plannen valt op dat het kabinet dit keer vooral de knip trekt voor treinen en fietsen, waar in het verleden Harbers’ voorganger Cora van Nieuwenhuizen vooral geld uitgaf aan asfalt. Eerder was vastgelegd dat iets meer dan de helft van geld voor de infrastructuur naar wegen zou gaan, en iets minder dan 40 procent naar het openbaar vervoer. Maar die afspraak gaat niet op voor het verdelen van deze 7,5 miljard, die bij het coalitieakkoord is uitgetrokken specifiek voor het bereikbaar maken van nieuw te bouwen wijken.

Vast in de file

„Het is historisch dat er meer geld naar het ov dan het asfalt gaat”, constateert voorzitter Steven van Eijck van de Mobiliteitsalliantie, waarin 25 organisaties als de ANWB, NS, ProRail,Transport en Logistiek Nederland, Fietsersbond en Bouwend Nederland in samenwerken. „Maar ik snap het wel, want nu al staan we vast in de file en meer asfalt betekent niet per definitie altijd beter doorrijden. Voor de automobilist is het ook een zegen als het openbaar vervoer verbetert want het haalt mensen van de weg af en dat betekent doorrijden.”

„Maar ik snap de huidige klachten dat treinen en bussen niet frequent genoeg rijden en overvol zijn. Juist daarom moet het ook verbeterd worden en mensen weer uit de auto halen”, meent Van Eijck. „Het gaat er ons om dat Nederlanders zo comfortabel en snel mogelijk van A naar B reizen. Daar heb je een goed openbaar vervoer en mooie wegen voor nodig. Een compliment voor het kabinet voor de extra investering in de fietsinfrastructuur, want ook het rijwiel en scooter is een serieus vervoermiddel dat aandacht verdient.”

Prioriteitenlijstje

Van Eijck: „Al die mensen die straks in de 900.000 extra huizen gaan wonen, reizen naar school, werk, zorg en vrijetijdsbesteding. Als alliantie hebben we altijd geroepen: zorg dat je bij bouwplannen vroegtijdig in kaart brengt hoe woningen bereikbaar zijn en maak daar plannen bij. Dat is wat het kabinet nu doet. Mobiliteit heeft jarenlang ergens onderaan het prioriteitenlijstje gestaan bij beleidsmakers. Ten onrechte, want het vormt de bloedsomloop van onze samenleving. Met deze investeringsimpuls zet het kabinet mobiliteit weer op de kaart. Dat is ook belangrijk in het kader van de verduurzaming.”

Het is nog maar de vraag, net als bij de woningbouwplannen van minister De Jonge, of het lukt om alle projecten ook daadwerkelijk van de grond te krijgen. Door een reeks stikstofuitspraken dreigt de bouw in ons land op slot te gaan. Het kabinet geeft ook aan dat de ‘uitvoering en oplevering van veel projecten onzeker’ is. Naast stikstof zijn ook de stijgende prijzen en een tekort aan personeel een probleem. De bewindspersonen zeggen ‘hard te werken aan oplossingen voor de stikstofproblematiek zodat de natuur kan herstellen en investeringen in wegen en sporen kunnen doorgaan’.