Bij het CDA herhaalde Heerma dinsdagochtend de woorden van zijn partijleider Wopke Hoekstra, die vrijdag aanpassingen in het kabinetsbeleid op ’grote dossiers’ voorstelde. Ook premier Mark Rutte hintte al dat de verkiezingsuitslag, met een monsterzege voor BBB, ’impact gaat hebben’ op het kabinetsbeleid. Dinsdag gooide land- en tuinbouworganisatie LTO ook een steen in de Haagse Hofvijver: die club weigert het landbouwakkoord te ondertekenen als het stikstofbeleid niet wordt aangepast.

Heerma sorteert daar alvast op voor. „De premier heeft aangegeven dat deze uitslag consequenties moet hebben. Er is een nieuwe realiteit, daar heeft het kabinet zich toe te verhouden.” Concrete invulling geeft hij daar zelf niet aan. „Dat zit op een beleid dat aan de basis gaat werken en nú stikstof gaat reduceren in plaats van alleen een discussie over doelstellingen in de toekomst.”

Maar D66 heeft nog steeds weinig trek in een koerswijziging. „Wij hebben voor de verkiezingen duidelijk gezegd wat volgens ons nodig is om de stikstofcrisis op te lossen en dat vinden we nog steeds”, zegt D66-fractieleider Jan Paternotte. D66-Kamerlid en stikstof-woordvoerder Tjeerd de Groot wil ook niet van wijken weten. De discussie over het verschuiven van de deadline voor stikstofreductie ’moeten anderen maar voeren als ze dat willen’, zegt De Groot. „De problematiek is niet veranderd. We moeten door!”

Coalitieakkoord

En D66-leider Sigrid Kaag wil ook niet morrelen aan het coalitieakkoord. „Ik denk dat het voor iedereen altijd belangrijk is dat je goede afspraken maakt en daarin betrouwbaar blijft”, sneert ze naar CDA-leider Hoekstra. Die suggereerde vrijdag nog dat het roer van het kabinet op ’grote dossiers’ om moet. Uitspraken die Hoekstra deed zou hij volgens Kaag hebben gedaan als ’partijleider’.

Bij de Tweede Kamerfractie van de christendemocraten gaat overigens ook de hand in eigen boezem. Volgens Heerma is er niet alleen een kloof in de maatschappij, maar ook in zijn eigen partij. „In de partij wordt gevoeld dat de kloof tussen het CDA in Den Haag en de partij aan de basis te groot is geworden.” De CDA-fractie blies maandag al stoom af tijdens een ’lange, zware en soms heel emotionele vergadering’.

Crisissfeer

Of de tegenstellingen in de coalitie gaan leiden tot het einde van Rutte IV, wil niemand nog op vooruitlopen. „Ik sta hier niet met het doel om een kabinetscrisis af te kondigen”, zegt Heerma. Volgens Kaag is er geen crisissfeer: „Niet in mijn beleving.” Ze wijst ook op de verdere onrust in de wereld, waar een politieke crisis niet bij helpt: „We hebben grote opdrachten, kijkt u naar de banken en de financiële stabiliteit. Er komt heel veel op ons af.”